MEMLÜKLER DÖNEMİNDE İSLÂMÎ İLİMLER ÇALIŞTAYI

19-20 Eylül 2019

İstanbul

Memlükler döneminde (648-923/1250-1517) ortaya konan siyasî, kültürel ve ilmî birikime duyulan ilgi, hem uluslararası akademik çevrelerde hem de ülkemizde giderek artmaktadır. Memlükler’in siyasî tarihi hakkında sınırlı da olsa akademik çalışmalar ortaya konmuş olsa da bu dönemde ulemâ, ilim kurumları, telif edilen eserler ve İslâmî ilimlerin durumu hakkındaki araştırmalar henüz başlangıç seviyesindedir. Siyasî merkezi Mısır olan bununla birlikte Suriye ve Hicaz bölgesini de hâkimiyeti altına alan Memlükler, bu bölgede Haçlı tehdidine son vermeleri ve İslâm dünyasının doğusunu tahrip eden Moğol istilasını durdurmaları sebebiyle İslâm tarihinde özel bir yere sahip olmuşlardır. Memlükler, hâkim oldukları coğrafyada sağladıkları güven ve istikrarın yanı sıra Kahire, Dımaşk, Halep ve Kudüs gibi şehirlerde inşa ettirdikleri sayısız ilim kurumu ile bu şehirleri İslâm dünyasının en önemli ilim merkezleri haline getirmişlerdir. Doğudan ve batıdan çok sayıda âlimin yöneldiği bu şehirlerde oluşan zengin ilmî ortam, İslâmî ilimlerin hemen her sahasında çok sayıda eser telif edilmesini, yeni ve hacimli telif türlerinin ortaya çıkışını ve muazzam bir literatürün oluşmasını sağlamıştır. Fıkıh, hadis, tefsir, kelâm, tasavvuf, felsefe, mantık, kıraat, siyer ve tarih ilimlerinde ortaya konan bu literatürün tespit edilmesi, anlaşılması ve yorumlanması farklı alanlardan çok sayıda araştırmacının katkısına ihtiyaç duymaktadır. Bu konudaki eksikliği bir nebze de olsa giderebilmek adına 19-20 Eylül 2019 tarihinde İstanbul Üniversitesi İslâm Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından “Memlükler Döneminde İslamî İlimler Çalıştayı” düzenlenecektir. Bu çalıştay ile Memlükler döneminde ulema ve İslâmî ilimler hakkındaki mevcut çalışmaların durumunun değerlendirilmesi, ihtiyaç duyulan alanlarda yeni çalışma konularının teklif edilmesi, bu sahada çalışan araştırmacılar arasında koordinasyon sağlanması ve yapılacak çalışmalar için bir zemin oluşturulması amaçlanmaktadır.

PROGRAM

19 Eylül 2019/Perşembe

Açılış Konuşmaları (09.00-09.30)

Birinci Oturum

09.30-11.00

Oturum Başkanı: Harun Yılmaz (Dr. Öğr. Üyesi, Marmara Üniversitesi)

Ulemânın Memlük Coğrafyasına Yönelmesi ve Dönemin İlmî Müesseseleri

M. Enes Midilli (Araş. Gör., İstanbul Üniversitesi)

Memlükler Döneminde İdarî Müesseseler

M. Fatih Yalçın (Dr. Öğr. Üyesi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi)

(Serbest müzakere)

İkinci Oturum

11.30-13.00

Oturum Başkanı: Adnan Demircan (Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi)

Memlükler Dönemi (648-923/1250-1517) Tarih ve Tabakât Eserlerine Dair

Fatih Yahya Ayaz (Prof. Dr., Çukurova Üniversitesi)

Memlükler Döneminde Siyer

Güllü Yıldız (Dr. Öğr.Üyesi, Marmara Üniversitesi)

(Serbest müzakere)

Üçüncü Oturum

14.00-15.30

Oturum Başkanı: M. Cüneyt Kaya (Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi)

Memlük Mısır’ında Mantık ve Felsefe: İbnü’n-Nefîs

Harun Kuşlu (Dr. Öğr.Üyesi, Medeniyet Üniversitesi)

Memlükler Döneminde Kelam

Murat Kaş (Dr., Dumlupınar Üniversitesi)

(Serbest müzakere)

Dördüncü Oturum

16.00-17.30
Oturum Başkanı: Mürteza Bedir (Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi)

Memlükler Dönemi Fıkıh Eserleri: Bir Giriş

H. Tuncay Başoğlu (Doç. Dr., İSAM)

Memlükler Döneminde Siyasî Düşünce: Ana Metinler, Temel Meseleler

Özgür Kavak (Doç. Dr., Şehir Üniversitesi)

(Serbest müzakere)

Beşinci Oturum

20 Eylül 2019/Cuma

09.30-11.30
Oturum Başkanı: Halit Özkan (Doç. Dr., Şehir Üniversitesi)

Memlükler Döneminde Tefsir

Mesut Kaya (Doç. Dr., Necmeddin Erbakan Üniversitesi)

Memlükler Döneminde Hadis Edebiyatı

Ferhat Gökçe (Dr. Öğr. Üyesi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi)

Memlüklerde Hadis ve Ulema

Nagihan Emiroğlu (Arş. Gör., Çukurova Üniversitesi)

(Serbest müzakere)

Değerlendirme Oturumu

Mürteza Bedir

Halit Özkan

Fatih Yahya Ayaz

H. Tuncay Başoğlu